Yoga is zoveel meer dan bewegen en houdingen
In de westerse wereld zijn we yoga gaan zien als een fysieke uiting. Wanneer mensen het over yoga hebben, laten ze meestal de fysieke kant zien, ook ik waarschijnlijk. Maar de houdingen (asana) zijn maar een klein onderdeel van de mooie yogatraditie. Door middel van blogs probeer ik leringen uit deze eeuwenoude traditie uit te diepen. In dit blog een verdieping van het achtvoudig pad van yoga.
Representatie van yoga
Google op “yoga” en bekijk wat je ziet.
Dit is het beeld dat we in de westerse wereld meegeven van yoga. Ondanks dat ik heel graag met yoga beweeg, en mijn yogalessen ook veel beweegsessies zijn, wil ik ook het andere verhaal vertellen. Dan pas kun je ervaren hoe breed en mooi yoga kan zijn. Hoe toegankelijk het eigenlijk is, en hoe we samen de drempel kunnen verlagen.
Wie ben ik om …
Laat ik beginnen met dat ik mezelf niet perse de aangewezen persoon vind om over yogafilosofie te vertellen. Het is een traditie uit India, duizenden jaren oud, van mond-tot-mond overgedragen, en later in Sanskriet schrift. Een taal die ik niet schrijf of spreek. Ik ben niet opgegroeid in een Indiase community of met Indiase roots. Dus als je je echt in de filosofie wilt verdiepen raad ik je aan in lering te gaan bij een zo dicht mogelijke bron. Ik zie mezelf daarom ook niet als yoga(filosofie) docent, maar een yogafilosofie student.
Dat betekent gelukkig niet dat ik niets kan zeggen over mijn onderzoek en leringen uit de yogafilosofie. Het was een diepgaand onderdeel van mijn yogaopleiding (ja, ook bij kinderyoga) en ik heb ook verdiepende workshops gehad vanuit yogi’s met indiase roots. Hierin reflecteerden we vooral op de invloed van kolonialisme, culturele toe-eigeningen door westerse yoga en sociaal activisme. Geen makkelijke thema’s, en ik ben me ook zeer bewust van mijn (geprivilegieerde) rol.
Wat betekent yoga?
Het woord “yoga” is voor het eerst terug te lezen in geschriften die honderden jaren voor Christus (het jaar 0) zijn geschreven. Een van die geschriften is de Yoga Sutra’s van Patanjali. Het zijn teksten die de ‘regels’ van yoga beschrijven. Deze Sutra's van Patanjali zijn een van de belangrijkste en meest invloedrijke teksten in de yogafilosofie en beschrijven de acht onderdelen of stappen die samen het achtvoudig pad van yoga vormen.
Het achtvoudige pad van yoga: de Sutra's van Patanjali
Een sutra is 1 regel, een korte uitspraak. Het zijn er 196. Ik ben deze van tijd tot tijd nog steeds aan het studeren, als zelfonderzoek, verdieping en reflectie. Ik lees zelf de vertaling van Dr. Taimni, die als een van de beste vertalingen bekend staat. Maar ik kan je zeggen: het is geen eenvoudige kost. Er is niet simpel doorheen te komen.
Een van de belangrijkste is sutra 1.2: yoga is het kalmeren van fluctuaties van de geest.
De acht onderdelen geven aan dat yoga meer is dan houdingen. De houdingen, de asana’s, zijn zelfs maar een klein onderdeel. Van de 196 sutra’s zijn er maar 3 gewijd aan asana. De houdingen zijn pas veel later erbijgekomen door bijvoorbeeld Hatha Yoga. Hatha Yoga is nu in het Westen vooral een fysieke yogavariant die voor het grootste deel bestaat uit de beoefening van houdingen (asana) en ademhalingsoefeningen (pranayama).
Een inleiding tot de acht onderdelen van yoga
Hieronder staat een korte omschrijving van de acht onderdelen van yoga. Hier wil ik wel een kanttekening plaatsen. Wanneer ik het in deze blog heb over de onderdelen, gebruik ik de op dit moment het meest gangbare vertalingen van het Sanskriet. Weet dat Sanskriet vaak niet zo een-op-een te vertalen is. Het bevat vaak meer uitleg dan deze korte vertaling. Voor nu - met alle respect - laat ik het bij de eenvoudigere vertalingen en uitleg.
Yama - waarden naar buiten toe
Yama verwijst naar de ethische en morele principes van yoga, waarden naar buiten toe. Er zijn 5 yamas: Ahimsa (geweldloosheid), Satya (waarheid), Asteya (niet-stelen), Brahmacharya (beheersing) en Aparigraha (niet begeren). Deze principes zijn bedoeld om te helpen respectvol te zijn naar jezelf, anderen en de wereld om je heen.
Niyama - interne waarden
Niyama verwijst naar persoonlijke discipline, normen naar jezelf. Er zijn 5 niyamas: Saucha (reinheid), Santosha (tevredenheid), Tapas (discipline, drijfveren), Svadhyaya (zelfstudie) en Ishvara pranidhana (toewijding). Deze onderdelen helpen om innerlijke rust te vinden en je te concentreren op je persoonlijke ontwikkeling en spirituele groei
Asana - houdingen
Asana verwijst naar de fysieke houdingen die we tijdens yoga beoefenen. Met asana versterk je het lichaam, help je je lichaam te ontspannen, je ademhalingssysteem te verbeteren en je geest te kalmeren. Asana zijn ontstaan ter voorbereiding op de meditatie.
Pranayama - ademhalingstechnieken
Pranayama verwijst naar de ademhalingstechnieken die we tijdens yoga beoefenen. Maar het gaat over meer dan alleen adem. Het is ook een energiebeheersing (prana) waar adem het middel is.
Pratyahara - terugtrekking van de zintuigen
Pratyahara verwijst naar het terugtrekken van je zintuigen van de buitenwereld zodat je je kan richten op je innerlijke wereld.
Dharana - concentratie
Dharana verwijst naar het concentreren van je geest op een enkel object of idee.
Dhyana - meditatie
Dhyana staat voor meditatie, waarbij je je mind in een staat van diepe rust en stilte brengt. Lees in dit blog meer over meditatie.
Samadhi - verlichting
Samadhi kan worden omschreven als de staat van volledig bewustzijn en verlichting. Het is in de yoga een staat van diepe meditatie waarin het individuele zelf (Atman) volledig opgaat in het universele bewustzijn (Brahman).
Dit alles is nogal wat, en daarom zal ik mijzelf nooit een ‘yogi’ noemen. Dat is weggelegd voor de meest gedisciplineerde beoefenaars van yoga in India.
Laten we even terug gaan naar de praktische kant. Want ik wil yoga zo nuchter mogelijk maken, zodat jij het kan implementeren in je dagelijkse leven. Je hoeft dus echt niet alle onderdelen van yoga te beoefenen. Wat ik wel belangrijk vind is wat de basis is van yoga, en dat je weet wat yoga nu eigenijk is.
Yoga is niet te zien aan de buitenkant
Onlangs kreeg ik de vraag: “Waarom heb je geen yogafoto als profielfoto?”. Ook vroeg iemand me recent waarom ik het over meditatie had en of ik geen yoga meer deed. Dit zijn mooie ingangen om gesprekken - en blogs - over wat yoga is teweeg te brengen.
Iemand die leeft naar de yama (ethiek en morele principes) en niyama (persoonlijke discipline) is een yogabeoefenaar. Iemand die mediteert is een yogabeoefenaar. Iemand die je niet in een houding ziet staan kan ook een yogabeoefenaar zijn. Of ze zijn net zo goed allemaal geen yogabeoefenaars. Yoga zie je niet aan de buitenkant.
Yoga is niet van ‘iemand’, maar het is wel belangrijk de kern te behouden. Een traditie, zoals ik er naar kijk, mag veranderen, dat maakt dat de traditie ‘levend’ blijft. Aangepast naar het leven nu. Ook dat is yoga.
Blijf onderzoeken (svadhyaya)
Blijf vooral zelf onderzoeken en voelen. Behoud een onderzoekende mind. Neem niet zomaar alles voor waarheid aan. Voel zelf wat het voor jou betekent.
Een van de niyama’s in yoga is dan ook Svadhyaya, in het kort: zelfstudie en zelfkennis. ‘Sva’ betekent zoiets als ‘van jezelf’ Je kunt het zien als blijven studeren om je eigen zelf, je eigen geloof, te vinden. In de yoga sutra’s van Patanjali staat het omschreven als “Svadhyaya brengt je in contact met je persoonlijke godheid”. Yoga is een pad van zelfkennis en zelfbewustzijn.
Waarschijnlijk vind je deze blogs ook interessant:
Dit blog is tot stand gekomen door kennis die ik heb opgedaan en waar ik nog steeds dankbaar voor ben in de yoga opleidingen van Pure Yoga en Heart+Bones. Daarnaast word ik steeds geprikkeld om dit zelfonderzoek en studie te blijven doen door mensen die deze onderwerpen steeds maar weer aanhalen. Zoals deze accounts (allen in engels) op Instagram: Susanna Barkataki, Accessible Yoga Association, Jivana Heyman en yoga is dead podcast.
